Binaural beats hebben positief effect op onze mentale toestand

Binaural beats kunnen een positief effect hebben op onze mentale prestaties, de waarneming van pijn en ze kunnen ook angstgevoelens verminderen. Ook zouden ze kunnen helpen bij het slapen. Het mooie is dat er helemaal geen training voor nodig is. Bij binaural beats produceren de hersenen zelf een tussentoon die op zijn beurt weer ons brein beïnvloedt. Afhankelijk van het doel is een andere tussenfrequentie nodig. Binaural beats worden veelal vergezeld van een ontspannen muziekje en zijn zowel te vinden op YouTube als op Spotify.

Wat zijn binaural beats?

Bij binaural beats krijgen beide oren een geluid met een frequentie aangeboden die iets van elkaar verschilt. Hierdoor ontstaat de perceptie van een nieuwe toon met een andere frequentie. Wanneer bijvoorbeeld het rechteroor een geluid van 300 Hz aangeboden krijgt en het linkeroor van 280 Hz, zullen de hersenen een toon van 10 Hz produceren. Deze frequentie is zo laag dat we deze als toon van buitenaf niet zouden waarnemen als geluid, maar onze hersenen reageren wel op deze zelf gecreëerde tussentoon. 

Hoofdtelefoon of oortjes nodig voor binaural beats

Om het effect van binaurale beats te ervaren zijn een hoofdtelefoon of oortjes nodig. Vaak wordt er tegelijkertijd met de tonen die op het linker- en rechteroor van elkaar verschillen ook nog een ontspannend muziekje aangeboden (ruis kan ook). Dat is voor het effect niet nodig, maar sommigen vinden dat prettiger klinken.

Stroompjes in de hersenen

Neuronen in onze hersenen produceren zwakke stroompjes. Met een zogeheten elektro-encefalogram (EEG) zijn deze op de hoofdhuid te meten. Door ritmische ontladingen van groepen neuronen kunnen de elektrische stroompjes soms met een vast ritme fluctueren. Dit worden hersengolven genoemd. Naarmate iemand actiever en alerter is zal de frequentie ervan hoger zijn. Als iemand relaxt is, zullen de hersengolven juist lager zijn.
Golven worden op grond van hun frequentie opgedeeld in verschillende types: delta (0-5 Hz), thèta (4-7 Hz), alfa (8-12 Hz), smr (12-15 Hz), bèta (16-30 Hz) en gamma (30-80 Hz).

Relatie met hersengolven

Lage delta-golven (0-5 Hz) zien we terug in onze diepe slaap en zorgen ervoor dat we goed slapen en uitgerust wakker worden. Thèta golven (4-7 Hz) zijn te zien tijdens het dromen en zijn ook te meten bij het mediteren. De thèta-golven zouden verband houden met het opslaan van informatie in het langetermijngeheugen. Ook zouden thèta-golven te maken hebben met creativiteit en het denken in beelden. Alpha-golven (8-12 Hz) zouden op hun beurt te maken hebben met het verwerken van informatie en concentratie. Alpha-golven worden in een ontspannen toestand geproduceerd.

Binaural beats: voor iedere toepassing een andere tussentoon

De idee achter de tussentonen is nu dat als deze hersenactiviteit veroorzaakt die overeenkomt met de bovengenoemde golven dat ze ook een effect kunnen hebben op onze mentale toestand. Het verschil in frequentie tussen het linker- en rechteroor van de binaural beats zijn zodanig te maken dat de tussentoon een frequentie in de hersenen veroorzaakt die overeenkomt met één van de bovengenoemde golftypes. De delta-beats zouden net als de thèta-beats geschikt zijn om te ontspannen. De beta-beats zouden geschikt zijn om angst en stress tegen te gaan en alpha-beats zouden voor een betere concentratie en focus zorgen.

Beter slapen met binaural beats

Door gebruik te maken van tussentonen die voor ontspanning zorgen, zou het ook makkelijker zijn in slaap te vallen en rustiger te slapen. Er lijkt echter meer te gebeuren dan het veroorzaken van golven alleen: een kleinschalig onderzoek waaraan 19 proefpersonen deelnamen, liet zien dat blootstelling aan binaural beats verband houdt met verandering in hormonen die belangrijk zijn voor onze slaap en welbevinden.

Steeds meer bewijs voor effectiviteit

Het effect van tussentonen is niet nieuw. De Pruisische fysicus Heinrich Wilhelm Dove ontdekte al in 1839 hoe deze ontstaan. Toen de biofysicus Gerald Oster er in de jaren zeventig van de vorige eeuw een wetenschappelijk artikel over schreef in The Scientific American kwam de aandacht ervoor pas echt goed op gang.

De afgelopen decennia is er flink wat onderzoek naar binaural beats gedaan. Bij sommige van de eerdere onderzoeken is kritiek op de onderzoeksmethode te geven. In 2018 hebben onderzoekers echter 22 wetenschappelijke artikelen naar binaural beats in een overzichtsstudie op een rij gezet. Ze hebben de resultaten gepubliceerd in het tijdschrift ‘Psychological Reseach’.

De onderzoekers concluderen dat hun overzichtsstudie een toevoeging is aan het toenemende bewijs dat blootstelling aan binaural-beats een effectieve manier is om onze cognitie te beïnvloeden en bovenal om angstniveaus en de perceptie van pijn te verminderen. Dat alles is mogelijk zonder voorafgaande training. Verder concluderen de onderzoekers dat de grootte en de richting van het effect afhangt van de gebruikte frequentie, blootstellingsduur en van het moment dat de blootstelling plaatsvindt.

Waar zijn binaural beats te vinden?

Op zowel YouTube als op Spotify zijn binaural beats te vinden. Belangrijk is om bij het zoeken het doel toe te voegen dat je voor ogen hebt. Voor ontspanning, slapen, concentratie en focus zijn speciale nummers te vinden. Ook zijn er tal van apps te vinden voor op de telefoon met dergelijke binaural beats. Aan sommige apps hangt een prijskaartje anderen zijn gratis. Brain Wave, Binaural, Binaurale Beats, Binaural Beats Generator en Meditation Moments zijn enkele voorbeelden. Sommige mensen luisteren graag naar de ‘pure’ binaural beats anderen vinden deze prettiger met een ontspannen muziekje erbij.