Slechter zicht heeft effect op gevoeligheid gehoor

Onderzoek gepubliceerd in NeuroImage laat zien dat wanneer één van onze ogen minder informatie aangeboden krijgen, dit invloed heeft op de gevoeligheid van zowel ons zicht als gehoor. Het leidt tot veranderingen in zowel de hersenactiviteit die gekoppeld is aan het visuele als aan het auditieve systeem. De zogeheten neuroplasticiteit waarbij de hersenen zich aanpassen aan een nieuwe situatie treedt al in zeer korte tijd op. Niet alleen bleek het afgedekte oog gevoeliger te worden, ook werd er toegenomen hersenactiviteit gevonden die verband houdt met het gehoor. Een minder goed zicht aan één oog blijkt al een effect te hebben op de gevoeligheid van ons gehoor.

Neuroplasticiteit

Met onze zintuigen staan we in verbinding met de buitenwereld. Wanneer een of beide oren of ogen niet meer functioneren zullen onze hersenen zich al heel snel aanpassen. Dat wordt ook wel neuroplasticiteit genoemd. De hersenen gaan daarmee compenseren voor het ontbreken van binnenkomende informatie. Onderzoek laat zien dat binnen enkele uren na het afdekken van een van onze ogen er al een tijdelijke verandering plaatsvindt hoe onze hersenen visuele informatie verwerken. Onbekend was nog of vermindering van het zicht invloed heeft op de hersengebieden die gekoppeld zijn aan andere zintuigen zoals het oor.

Het onderzoek naar effect van verminderd zicht op gehoor

Wetenschappers van de IMT School for Advanced Studies Lucca in Italië hebben daarom in samenwerking de Universiteit van Ulm in Duitsland onderzoek gedaan wat er gebeurt in de hersenen wanneer de informatiestroom vanuit een van de ogen daar niet meer goed weet aan te komen.

De deelnemers aan het onderzoek waren gemiddeld 28 jaar oud. De wetenschappers bedekten tijdens het onderzoek een van de ogen van de deelnemers. Vervolgens moesten ze kijken naar lichtflitsen en deze tellen. Tegelijkertijd werden ook geluidsignalen aangeboden. Tijdens het experiment werd de hersenactiviteit van de deelnemers geregistreerd met behulp van een zogeheten EEG-meting (Elektro-EncefaloGram).

Fission illusie

De onderzoekers maakten bij het aanbieden van stimuli gebruik van de zogeheten ‘fission illusie’. Bij deze illusie wordt een enkele flits gekoppeld aan twee pieptonen. Dit leidt tot de waarneming van twee flitsen in plaats van een. Daarmee is het effect aan te tonen van de informatie die bij het oor aankomt op temporele gevoeligheid van de visuele waarneming op het moment dat er een conflict is tussen gehoor en visuele informatie.

Resultaten

De resultaten laten zien dat wanneer er maar korte tijd informatie wordt aangeboden aan één oog dit niet alleen tot een veranderende hersenactiviteit in het visuele gedeelte tot gevolg heeft, maar ook in andere gebieden. Naast de toegenomen gevoeligheid bij het afgedekte oog vonden de onderzoekers ook een toegenomen activiteit die verband hield met extra versterking van de signalen die via het oor binnenkwamen.

Cognitief neurowetenschapper Alessandra Federicivan de IMT School en tevens eerste auteur van het artikel zegt over de bevindingen: “In dit onderzoek hebben we voor het eerst aangetoond dat zelfs een korte periode van monoculaire deprivatie – het afdekken van één oog met een ooglapje gedurende ongeveer twee uur – ook invloed heeft op de auditieve verwerking. In het bijzonder hebben we een zeer selectieve toename waargenomen van neurale respons op geluiden.”

Verstoring visuele waarneming effect op evenwicht tussen oog en oor

Het onderzoek laat dus zien dat zelfs een kleine verstoring van de visuele waarneming voldoende is om een verandering in het evenwicht tussen het oog en het gehoor teweeg te brengen. Ook interessant was dat na het verwijderen van het ooglapje de hersenen juist gevoeliger werden voor visuele informatie afkomstig vanuit het eerder afgedekte oog. Het gebrek aan input zorgt er dus voor dat de hersenen scherper afgesteld gaan staan voor informatie. Bekend is dat dit effect ook kan optreden bij het afdichten van de oren met gehoorbeschermers in een rustige omgeving. Bij het uitdoen lijkt ons gehoor plots veel meer op te vangen.

Bron: Alessandra Federici et al, Crossmodal plasticity following short-term monocular deprivation, NeuroImage (2023). DOI: 10.1016/j.neuroimage.2023.120141