Achtergrondgeluid op werk beïnvloedt prestaties en ontspanning in individuele kantoorruimtes

We weten het allemaal: geluid heeft invloed op hoe we werken. Dat geldt zeker in kantoortuinen, waar geroezemoes, telefoongesprekken en klikkende toetsenborden vaak als storend worden ervaren. Dit soort omgevingen zijn – zeker voor mensen met een minder goed werkend gehoor – zelfs ronduit ongezond. Maar hoe zit het met de geluidsomgeving in een individuele kantoorruimte? Is die vanzelf rustgevend, of kan ook daar achtergrondgeluid een negatieve of juist ondersteunende rol spelen? Chinees onderzoek gepubliceerd in Building and Environment (2025) biedt nieuwe inzichten in hoe geluid onze cognitieve prestaties en ons gevoel van ontspanning beïnvloedt in individuele kantoorruimtes.

Stilte is niet altijd de beste keuze

Onderzoekers van de Zhejiang University of Technology en het China Astronaut Research and Training Center onderzochten hoe verschillende soorten achtergrondgeluid – van ruis tot klassieke muziek – onze cognitieve prestaties en ontspanning beïnvloeden. Ze testten vier soorten geluid (quasi-witte ruis, stromend water, klassieke muziek en Chinese instrumentale muziek) op drie geluidsniveaus (40, 50 en 60 dBA) in individuele kantoorruimtes.

Wat bleek? Het type geluid maakte minder uit voor je werkgeheugen dan je zou denken. Maar zodra het geluidsniveau opliep tot 60 dBA, verslechterde het auditieve werkgeheugen significant. En omdat dat geheugen een cruciale rol speelt bij focussen en informatie vasthouden, neemt ook je concentratievermogen af.

Stilte bleek dus niet per se beter, maar een te hoog geluidsniveau verslechtert het werkgeheugen – en daarmee ook je concentratie.

Wel is het belangrijk om daarbij in gedachten te houden dat de invloed van geluid deels afhankelijk is van de taak die je uitvoert. Eerder onderzoek toont aan dat eenvoudige, routinematige taken soms profiteren van lichte auditieve stimulatie. Bij complexe cognitieve taken – zoals informatieverwerking of probleemoplossing – blijkt achtergrondgeluid juist sneller storend. In het onderzoek van Sun et al. werd de taakcomplexiteit niet gevarieerd: alle deelnemers voerden eenzelfde werkgeheugentaak uit. Daardoor zeggen de resultaten vooral iets over dit specifieke type taak.

Klassieke wals van Strauss maakt positiever

Hoewel het type geluid weinig invloed had op het geheugen, had het wel effect op hoe mensen zich voelden. De klassieke wals An der schönen blauen Donau zorgde voor de meest positieve reacties: deelnemers voelden zich prettiger en meer in controle. Witte ruis daarentegen werd juist als vermoeiend en onaangenaam ervaren – sommige deelnemers gaven zelfs aan zich slaperig te voelen.

Een kanttekening is hier wel op zijn plaats. De onderzoekers gebruikten slechts één stuk klassieke muziek in hun experiment: de lichtvoetige wals van Strauss. Of deelnemers zich ook zo opgewekt zouden voelen bij andere klassieke muziek – zoals het hartverscheurende Adagio for Strings van Samuel Barber, Mahlers beklemmende Kindertotenlieder, Górecki’s Symphony of Sorrowful Songs of Schuberts Der Tod und das Mädchen – is maar de vraag. De emoties die klassieke muziek oproept, kunnen sterk variëren per componist, tempo, toonsoort en context, en hangen bovendien af van wie ernaar luistert.

Geluid als arousaltrigger

Op Hoorzaken.nl wordt uitgelegd dat geluid naast informatiedrager ook andere belangrijke functies heeft. Zo stimuleert geluid ons arousalniveau, waardoor we alert blijven en beter kunnen presteren. Het Chinese onderzoek liet zien dat hogere geluidsniveaus inderdaad de emotionele opwinding (arousal) van deelnemers verhoogden. Die prikkel kan het lichaam tijdelijk activeren, maar als het geluid te luid of te constant is, ontstaat juist overbelasting. Dit leidt tot verminderde ontspanning en verhoogde vermoeidheid. Het laat zien dat het effect van geluid niet zwart-wit is: zowel te veel stilte als te veel prikkeling kan ongunstig zijn.

Meer dan productiviteit alleen

Het onderzoek keek niet alleen naar prestaties, maar ook naar ontspanning. Deelnemers die in hun ‘pauze’ naar klassieke muziek luisterden, voelden zich opgewekter en meer ontspannen dan bij andere geluiden. Het geluidsniveau bleek ook hier bepalend: hogere volumes verhoogden de mate van opwinding, maar dat effect werkte averechts zodra het te luid werd.

Belang voor iedereen met een individuele kantoorruimte

De studie toont aan dat het geluidsniveau in een kantoorruimte minstens zo belangrijk is als het soort geluid. Voor iedereen die werkt in een individuele kantoorruimte – thuis of op kantoor – betekent dit dat niet elk achtergrondgeluid helpt bij concentratie. Een te hoog volume ondermijnt je geheugen en focus, terwijl zachte klassieke muziek juist kan helpen om prettiger en alerter te blijven werken.

Voor ontwerpers van werkplekken en akoestische producten ligt hier een duidelijke opdracht: zorg voor controleerbaar, rustgevend geluid – zonder dat het te hard wordt. Want de juiste geluidsomgeving kan het verschil maken tussen een uitgeputte werkdag en productief werkplezier.

En hoewel deze studie is uitgevoerd in individuele kantoorruimtes, onderstreept ze juist ook het belang van aandacht voor geluidsniveau en geluidssoort in kantoortuinen. In open werkplekken is het veel moeilijker om geluid gericht te beheersen, wat het risico op verstoring van concentratie en welzijn alleen maar groter maakt.

Bronnen:

• Sun, Z. et al. (2025). Does background sound impact cognitive performance and relaxation states in enclosed office?, Building and Environment.
• Hoorzaken.nl: Kantoortuin voor slechthorenden ongezonde werkplek
• Hoorzaken.nl: Decibel, geluidsdruk, geluidsintensiteit en geluidsniveau
• Hoorzaken.nl: De functies van geluid