Streaming audio, wat is het en hoe werkt het?

Streaming audio is het afspelen van muziek via een thuisnetwerk, vanaf internet of via bluetooth op een bestaande hifi-installatie, (draadloze) luidspreker of hoofdtelefoon. Er kan daarbij gebruik worden gemaakt van lokaal opgeslagen muziekbestanden of van muziek die via internet via een muziekdienst (streamingdienst) zoals Spotify het huis binnenkomt. Het streamen kan zowel bedraad (netwerkkabels) als onbedraad (via wifi of bluetooth) gebeuren.
Streaming audio heeft een enorme vlucht genomen. Natuurlijk zijn er nog genoeg mensen die om verschillende redenen zweren bij lp’s of cd’s. Veelal gebruiken ook de liefhebbers van deze oudere muziekdragers daarnaast ook mogelijkheden streaming audio. Het gemak dient immers de mens. Om audio te streamen in huis zijn er zeer verschillende mogelijkheden. Waar je als gebruiker voor kiest zal afhankelijk zijn van flink wat factoren. Ook de eisen die je stelt aan de kwaliteit van muziek zullen daarbij een rol spelen. De achtergronden en diverse mogelijkheden van streaming audio zullen hieronder worden besproken.

Streaming audio: bronnen en geschiedenis

Bij het streaming audio kan de muziek afkomstig zijn van verschillende bronnen. De bron kan een opslagmedium in huis zijn of het internet. In het begin van de opkomst van audiostreaming, werd muziek via internet aangekocht en opgeslagen op de computer. Ook ripten gebruikers hun eigen cd’s. Bij het rippen van cd’s werden deze één voor één in de CD/DVD speler van de computer gedaan om de data vervolgens op een harde schijf te zetten. Er waren ook bedrijfjes die dit als service aanboden. Dat was en is zeker handig als de cd-collectie zeer groot is. Ook werd er in die tijd veel muziek illegaal gedownload.
De lokaal opgeslagen muziek is vervolgens op de computer, op een bestaande hifi/stereo-installatie of via een hoofdtelefoon af te spelen. Het grote voordeel ten opzichte van losse cd’s was dat de muziekcollectie zo makkelijk toegankelijk werd. Er kon gezocht worden op artiest, album en nummer en even snel door de collectie heen bladeren werd mogelijk. Een nummer opzetten werd plots heel makkelijk. Het maken van (automatische) afspeellijsten was een ander voordeel. In 2010 kwam Spotify naar Nederland en later betraden ook andere betaalde streamingdiensten de markt zoals Tidal, Deezer en Apple Music die allen muziek via internet aanbieden. Hiermee werden enorm veel muziek plots makkelijk toegankelijk.

Audiostreaming kwaliteit

Gedownloade of geripte muziek komt op de harddisk of SSD van de computer, NAS of een speciale speler met ingebouwde harddisk te staan. Een NAS is een apparaat met harddisks waarop muziek, video, foto’s en documenten zijn op te slaan en dat op het netwerk is aangesloten. Een NAS kan meestal van verschillende protocollen gebruik maken om gegevens over te sturen naar andere apparaten, zoals muziekstreamers.
Voordeel van het rippen van de eigen cd’s indertijd was dat deze desgewenst ook in hoge kwaliteit waren op te slaan. Dat gold overigens niet via muziek aangeschaft via internet, die was in mindere MP3 kwaliteit.
Bij het gebruik streamingdiensten komt het signaal via internet binnen en worden er normaliter geen audiobestanden lokaal opgeslagen. De optie om bestanden op de telefoon op te slaan wordt door muziekstreamingdiensten wel geboden om dataverbruik te besparen wanneer de telefoon niet verbonden kan worden met wifi.
In de begintijd van de muziekstreamingdiensten was de kwaliteit nog niet in cd-kwaliteit of hoger beschikbaar. Inmiddels is dat bij een aantal diensten (veelal tegen extra betaling) wel het geval. Of het verschil hoorbaar is, hangt af van de geluidsinstallatie en of de luisteraar echt ervoor gaat zitten of de muziek als behang gebruikt. Doordat muziek inmiddels in cd-kwaliteit en hoger via streamingsdiensten beschikbaar is, zijn de meeste bedrijfjes die CD’s rippen gestopt.
Het voordeel van het afspelen van de eigen cd collectie is dat er geen kosten aan verbonden zijn, behalve dan de eenmalige aanschaf van een NAS of harddisk wanneer de collectie op harddisk of SSD wordt gezet.

Streamingdiensten en lossless audio

Streamingdiensten zoals Tidal, Deezer, Qobuz en Apple Music bieden inmiddels in Nederland zogeheten lossless audio aan met een geluidskwaliteit die soms zelfs beter is dan cd-kwaliteit. Bij lossless audio treedt er geen verlies op in kwaliteit door compressie. Het Amsterdamse Primephonic is gericht op klassieke muziek en biedt voor deze muzieksoort lossless audio aan. Ook Spotify komt in de loop van 2021 met lossless audio. Apple geeft aan dat eind dit jaar de hele catalogus van ruim 75 miljoen nummers in hoge resolutie beschikbaar komt. Apple gebruikt daarvoor ALAC (Apple Lossless Audio Codec) en komt met drie kwaliteitsniveaus: cd-kwaliteit (16 bit, 44,1 kHz), een stap hoger 24 bit en 48 kHz en ook Hi-Resolution Lossless met 24bit en 192kHz. Voor deze laatste optie is wel een externe apparatuur (o.a. DAC) nodig omdat de eigen apparatuur van Apple dat niet ondersteunt. Een DAC is een apparaat dat digitale audio omzet naar een analoog signaal. Apple geeft aan dat de lossless dienst geen extra geld gaat kosten, wat wel bij andere aanbieders zo is. Op die manier lijkt Apple de concurrentie met andere aanbieders mee aan te willen gaan, zoals het in Nederland zeer populaire Spotify.
Voor de lossless audio optie is een bedrage verbinding nodig.

Audiostreaming: de verschillende mogelijkheden

Op de smartphone en tablet met oortjes, hoofdtelefoons of hoortoestellen

De meeste eenvoudige vorm van streaming audio is muziek vanaf een smartphone, tablet of computer oversturen naar oortjes, hoofdtelefoon of hoorhulpmiddel zoals een hoortoestel.
Ook hier kan het gaan om muziekbestanden die op de telefoon zelf staan of audio van een streamingdienst, Youtube, podcast- of internetradio-app. Tegenwoordig maken veel oortjes, hoofdtelefoons en hoorhulpmiddelen gebruik van bluetooth en zijn zo draadloos verbonden met de telefoon, tablet of computer.
Voor een betere geluidskwaliteit is het mogelijk een losse digitaal-analoogconverter te gebruiken en een goede bedrade hoofdtelefoon.

Streamen van muziek naar eigen hifi: verschillende oplossingen

Er zijn flink wat consumenten die al een goede hifi-installatie hebben staan met daarop een CD speler of draaitafel aangesloten. Er zijn dan verschillende mogelijkheden op audio daar naartoe te streamen.

Relatief goedkope oplossingen: Apple Airport Express, Google Chromecast Audio en Audioengine B-Fi

Apple en Google hadden voor het streamen naar bestaande hifi en andere versterkers tijden een eenvoudige oplossing. Apple had daarvoor de Airport Express en Google de Chromecast Audio. Beiden waren direct aan te sluiten op de aux-ingang van de installatie. Het nadeel van beide apparaten is dat de digitaal analoog convertors erin niet heel goed zijn. Het voordeel van de Airport Express ten opzichte van de Chromecast Audio is, dat deze een optische uitgang heeft. Hieraan is een betere kwaliteit DAC te koppelen. Door meerdere van deze apparaten aan verschillende installaties of versterkers in huis te koppelen, was op een eenvoudige manier een multi-room systeem te creëren. Hiermee kan de gebruiker vanaf een computer op meerdere locaties tegelijkertijd dezelfde muziek afspelen. Het computerprogramma Airfoil was daar populair bij. Helaas zijn beide merken gestopt met de productie van deze netwerkapparaatjes. Wel zijn ze tweedehands of refurbished nog te verkrijgen.

Audioengine B-Fi: goed alternatief voor de Airport Express en Google Chromecast Audio

Gelukkig zijn er fabrikanten die op dit gat in de markt zijn gesprongen. Zo is er bijvoorbeeld nu de Audioengine B-Fi verkrijgbaar waarmee voor 199,- euro per stuk ook op relatief eenvoudige wijze een multi-room systeem via wifi is te creëren. Met de telefoon of tablet kan de gebruiker verschillende streaming diensten op de Audioengine B-Fi besturen. Ook is buiten de app van de fabrikant om audio van andere apps naar het apparaat te streamen (bij Google wordt dit ook wel casten genoemd). Ook is aan deze Audioengine B-Fi een externe nog betere DAC te koppelen. De Audioengine is dan ook een goed alternatief voor de Airport Express en Google Chromecast Audio. Het is een beter maar wel ook een duurder alternatief.
Bij de Airport Express en Google Chromecast Audio moet overigens de telefoon of computer permanent in verbinding blijven met de apparaten. Op de apparaten zelf draait de streamingdienst niet.  Dat geldt wel voor de Audioengine B-Fi.

Bluetooth ontvanger

Er is nog een andere goedkope mogelijkheid om een bestaand hifi systeem te voorzien van streaming audio: het koppelen van een eenvoudige bluetooth ontvanger aan de hifi-installatie. Met deze optie is echter geen multiroom systeem te creëren en ook lokale bestanden vanaf een NAS zijn daarmee niet af te spelen. Bij het oversturen van audio via bluetooth zal de audiostream worden gecodeerd met een algoritme wat tot verlies van kwaliteit leidt. Bluetooth heeft op dit moment onvoldoende bandbreedte voor lossless overdracht. Hifi liefhebbers zullen kiezen voor een een bedrade verbinding. Een ander nadeel kan het bereik zijn. Stream je vanaf je telefoon en loop je daarmee even de kamer uit naar de tuin, dan kan de muziek wegvallen als de afstand groter dan 10 meter wordt.

Kwalitatief goede oplossingen voor streaming audio op bestaande hifi

Natuurlijk is het ook mogelijk een audiostreamer met een betere ingebouwde digitaal analoog convertor aan te sluiten. Ook een dergelijke audio-ontvanger is aan te sluiten op je bestaande installatie om muziek te streamen. Er zijn zeer veel verschillende merken die deze apparatuur leveren en de prijs varieert tussen de 500 en 6000 euro.
Bij de keuze zullen meerdere factoren een rol spelen. Denk hierbij aan:

• de geluidskwaliteit: tot welke audioresolutie wil je kunnen streamen (bijvoorbeeld tot 24bit en 192kHz) en welke eisen stel je aan de DAC;
• streamingmogelijkheden vanaf bijvoorbeeld de Apple iPhone of iPad (Airplay) of vanaf Android apparaten of via bluetooth;
• aansluitmogelijkheden (netwerkaansluiting, tulp, optisch, HDMI etc.);
• muziekstreamingdiensten die het apparaat ondersteunt;
• het al dan niet aanwezig zijn van een display waarop te zien is wat er afspeelt;
• de mogelijkheid om samen te werken met een NAS waar eigen muziekbestanden op staan opgeslagen.

Bekende en goede merken zijn NAIM, Audiolab, Cambridge Audio, NAD, BlueSound, Melco, Primare, Linn en Hifi Rose. Ook merken als Technics, Yamaha en Marantz leveren audiostreamers.
Het merk Sonos dat bekend is van de draadloze luidsprekersystemen (multiroom) biedt ook een audiostreamer aan die aan te sluiten is op een bestaande hifi installatie.

Streaming audio naar een draadloze wifi luidspreker

Tegenwoordig zijn de draadloze luidsprekers erg populair. Zo’n draadloze luidspreker is een audiostreamer en versterker in één. Het apparaat is makkelijk overal te plaatsen zonder kabels. Vaak is met een tweede luidspreker muziek ook stereo af te spelen. Natuurlijk haal je daar niet de kwaliteit mee in huis van een goede hifi-installatie, niet qua geluidskwaliteit en ook niet qua ruimtelijk geluidsbeeld. Voor sommige is het een prima oplossing en in huis zijn ook meerdere van dit soort luidsprekers te plaatsen. Dergelijke luidsprekers worden verbonden met het eigen wifi netwerk. Sommigen hebben stembediening. Je kunt dan vragen een bepaalde nummer af te spelen. Met een smartphone of tablet kun je de ondersteunde streamingdienst zoals Spotify bedienen. De telefoon of tablet hoeft daarvoor niet permanent in verbinding ermee te staan.
Sonos biedt draadloze wifi luidspreker die op het eigen Sonos netwerk in huis aan te sluiten zijn. Denk hierbij aan luidsprekers met en zonder stembediening, soundbars voor bij de tv, een subwoofer en het eerder aangehaalde kastje voor op de bestaande hifi. Deze fabrikant heeft ook een luidspreker die zowel in het netwerk is te plaatsen, maar daarnaast ook bluetooth heeft en mee te nemen is naar een andere locatie buiten het netwerk.  

Streaming audio naar een bluetooth luidspreker

Er zijn ook luidsprekers die niet op het wifi netwerk zijn aan te sluiten en waar muziek alleen via bluetooth naartoe is over te sturen. Bij een muziekstreamer en draadloze wifi-luidspreker draait de muziekdienst op de luidspreker zelf. De app (bijvoorbeeld van Spotify) op de telefoon of tablet werkt dan alleen als afstandsbediening en is ook af te sluiten. Bij een Bluetooth luidspreker staat de telefoon of tablet er permanent mee in verbinding.